VRIJHEID

De waardering van vrijheid stijgt als deze in het gedrang komt. Vrijheid is in een land als Nederland zo gewoon dat we soms onvoldoende beseffen hoe bijzonder het eigenlijk is om te leven in vrijheid. Dat merk je ook als je vrijheid wordt afgenomen tijdens een opname in de GGZ.  

In de Dikke van Dale staat vrijheid omschreven op wel 11 manieren. Eén van die omschrijvingen is: ‘Het kunnen gaan en staan waar men wil’. Een andere kernachtigere omschrijving is: ‘ongedwongenheid’.  

In de GGZ heeft het woord vrijheid een heel andere lading gekregen. Cliënten klagen vaak over een beperking van hun vrijheden. Ze mogen niet alleen naar buiten of slechts een aantal maal per dag voor een beperkte periode. Vrijheden (kunnen) worden ingenomen als de cliënt zich niet aan die afspraken houdt. Dat roept vragen en niet zelden weerstand op bij cliënten.  

Als ik hier bij medewerkers vragen over stel, melden zij mij vaak dat een cliënt wel degelijk vrijheden heeft. De cliënt mag toch immers onder begeleiding naar buiten of mag toch een paar maal per dag alleen naar buiten? Op zo’n moment lijkt het erop dat we een verschillende taal spreken. Zowel de medewerkers als de cliënt en pvp hebben het over vrijheid maar verstaan daar beiden iets anders onder.  

De wetgeving is hier echter heel helder in en zit op de lijn van de omschrijving uit de Dikke van Dale. Ongedwongenheid is het uitgangspunt. Er zijn een aantal basisregels die voor iedereen gelden. Niemand mag zijn vrijheid worden afgenomen zonder tussenkomst van de Rechtbank. Daarom is er bij een verplichte opname in de GGZ ook altijd een hoorzitting waarbij de rechter daarover beslist. Ook als je verplicht wordt opgenomen in de GGZ is het uitgangspunt dat je gewoon je bewegingsvrijheid behoudt. Je mag zelf vrijwillig afspraken maken over beperking van je vrijheden. Bijvoorbeeld wanneer je bang bent dat je jezelf niet in de hand kunt houden als je buiten bent. Ben je het hier op enig moment niet meer mee eens dan kun je altijd je toestemming hiervoor intrekken.  

Wil de behandelaar dat je niet vrij naar buiten mag gaan, dan kan dat alleen als in de Zorgmachtiging of de Crisismaatregel is opgenomen dat je beperkt mag worden in je bewegingsvrijheid. Als de behandelaar deze beperking ook daadwerkelijk wil gaan toepassen moet hij je daarover schriftelijk op de hoogte stellen. In die brief moet hij je ook laten weten dat je hierover een klacht kunt indienen bij de klachtencommissie en ondersteuning van de pvp daarbij kunt krijgen. Als cliënt kun je natuurlijk ook met ondersteuning van de pvp in gesprek gaan met je behandelaar hierover. Soms lost dat het probleem dan op. Een beperking moet altijd zo kort mogelijk duren.  

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen, neem dan contact op met je pvp. We beantwoorden je vragen en helpen je graag verder.  

Ronald de Koster - PVP vervanger